دسترسی ها

گزارش ویژه سرویس اجتماعی عصر کار: از آنجا که سالمندی ( شروع از سنین  ۶۰  یا ۶۵ سالگی) یک واقعیت اجتناب ناپذیر است، باید با نگاه جدیدی به بررسی چالش های این این دوره از زندگی پرداخت. همه ما در جهانی زنگی می کنیم که  به سرعت در حال رشد و توسعه است، و بی شک شیوه ی زندگی سالمندان نمی تواند از این همه تغییر و تحول بر حذر بماند و بتواند در مسیری پیش رود با کمترین فراز و نشیب، چیزی مانند گذشته.

آقای دکتراحمد دلبری، رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی تاکید می کند که “باید تلاش کنیم تا نگاه منفی به سالمندی به دوستدار سالمندی تغییر کند.” شاید منظور از نگاه منفی به سالمندی، تغییراتی است که در این دوره از زندگی بوجود می آید و انسان نه تنها  از قبل درباره آن فکری نکرده است، بلکه انتظار آن را هم ندارد. و اینگونه است که این دوران را خوشایند نمی بیند.

در راستای تغییر نگاه به دوره سالمندی، می توان از سالمندان به عنوان سرمایه های اجتماعی یاد کرد، به جای اینکه آنها را صرفا نیازمند مراقبت دانست، که البته نیاز به مراقبت لازم است، اما نه به معنی عاجز و ناتوان دانستن این گروه. همچنین می توان از سالمندان به عنوان افرادی مستقل یاد کرد،  نه وابسته، انسانهایی که به جای به حاشیه رانده شدن، می توانند در امور مختلف مشارکت داشته باشند، و بالاخره به جای خانه نشین شدن، افرادی سازنده به حساب آیند.

و اینگونه است که تصویر مطلوبی در جامعه از سالمندان شکل می گیرد و آنها نیز، تصویر متفاوت و کارآمدتری از خود خواهند داشت.

تغییراتی که سالمندان با آن مواجه اند

اولین و شاید مهمترین چیزی که سالمندان باید بدانند و در پذیرش آن کوشا باشند، تغییراتی است که قرار است با آن مواجه شوند، گرچه این تغییرات ممکن است در ابتدا برایشان دشوار باشد. آنچه در مسیر این سازگاری می تواند کمک انعطاف پذیری آنان است. این تغییرات بخصوص برای افرادی که شاغل بوده اند و بازنشستگی آنها با آغاز دوره میانسالی و سپس سالمندی است، بسیار متفاوت تر از افرادی است که شغلی نداشته اند.

در اینجا به برخی تغییرات دوران سالمندی اشاره می کنیم:

تغییرات جسمی که می تواند در کاهش قدرت بدنی و انرژی آنها، ضعف در حواس بینایی و شنوایی باشد و افزایش احتمال ابتلا به انواع بیماری ها، همچون بیماری های قلبی، فشارخون و درد در قسمتهای مختلف بدن…

تغییرات روانی که می تواند در خلق وخو، حافظه و شناخت باشد که افسردگی و آلزایمر از جمله آنها هستند.

تغییرات اجتماعی که می توان به بازنشستگی، از دست دادن همسر، دوستان و عزیزان و بالاخره تجربه تنهایی، اشاره کرد.

لازم به ذکر است که سندروم آشیانه خالی (هنگامی که فرزندان خانه پدر و مادر را ترک و بدنبال زندگی خود می روند)، شاید از مهم ترین تغییراتی است که سالمندان باید با آن کنار بیایند.

بی شک اگر افراد در دوره های قبل تر از زندگی خود برای دوران میانسالی و سالمندی خود آموزش ها و آگاهی هایی دریافت کرده باشند و یا مهارت هایی بدست آورده باشند، در سازگار کردن خود با این تغییرات موفق تر عمل خواهند کرد و زندگی شادتری خواهند داشت.

فرصتهای دوران سالمندی

در کنار تمام تغییراتی که سالمندان با آن مواجه اند، نباید فرصتهایی که این گروه می توانند داشته باشند و بواسطه آن ها آب و رنگی تازه به زندگی خود ببخشند را نادیده گرفت. در این دوره از زندگی، تشکیل گروههای اجتماعی نیاز آنها به تعلق را ارضا می کند، بدانگونه که می توانند در گردهمایی های منظم، به فعالیتهایی بپردازند که برایشان لذتبخش باشد، مانند سفرهای کوتاه یا داستان خوانی.

از دیگر فعالیتهایی که می تواند در این دوره انجام گیرد، یادگیری چیزهای تازه، مانند نقاشی، خوشنویسی و یا مهارتهایی است که به آنها علاقمند ولی هرگز فرصت پرداختن به آنها را نداشته اند.

مراقبتهای لازم در دوران سالمندی

قطعا مراقبت از سلامت جسمی و روانی یکی از مهمترین نکاتی است که سالمندان باید در نظرداشته باشند و به این ترتیب بر کیفیت زندگی خود در این دوره بیافزایند. داشتن یک رژیم غذایی مناسب، سالم، متعادل و مراجعات لازم پزشکی و البته نه وسواس گونه، می تواند شرایط سپری کردن این دوران را بسیار آسان تر کند. فعالیتهای فیزیکی منظم و ساده که مناسب با شرایط بدنی آنها تنظیم شده باشد را نباید از قلم انداخت. ملاقات با فرزندان و خانواده های آنها نقش بسیار مهمی در سلامت روان سالمندان دارد.

سازمانهایی که می توانند در بهبود کیفیت زندگی سالمندان تاثیر گذار باشند

در کشورهای پیشرفته سالمندان از حمایتهای اجتماعی و نگرش مثبت به این دوره از زندگی برخوردارند و برخی سازمانهای دولتی برنامه های خاصی برای بهتر شدن زندگی سالمندان دارند. برای مثال سازمانهای حمل و نقل شهری تمهیداتی را برای تردد رایگان این دسته از شهروندان در نظر گرفته اند. در زمینه مراقبتهای پزشکی، سالمندانی که مشکلات جدی در رفت و آمد دارند، سرویسهای رایگان یا با هزینه بسیار اندک در خانه دریافت می کنند، مانند آزمایش خون. بسیاری از خودروها مجهز به سیستمی شبیه به بالابر هستند که سالمندانی که ناچار از استفاده از ویلچر هستند، بی آنکه نیاز به برخاستن از صندلی باشند، به آنها کمک می کند وارد خودرو شوند.

نتیجه

پیری ترسناک نیست؛ شکوه بلوغ، نماد زیبایی واقعی انسان

در دنیایی که تبلیغات دائما سعی در جوان نگه داشتن ظاهری ما دارند، بتدریج پیری که یک فرآیند طبیعی، ارزشمند و زیباست، رو به فراموشی می رود. یادمان نرود، سالها چیزی از ما نمی گیرند، بلکه به ما شکل می دهند. هر خط روی صورت، هر تار موی خاکستری، سند زنده ای است از لحظات زندگی که زیسته ایم، لحظاتی از عشق، غم، خنده، گریه، پیروزی، شکست و در نهایت آموختن. این ها همه می توانند تاج افتخاری بر سر ما باشند. این دوران می تواند از بهترین سالهای زندگی انسان ها باشد، چرا که می توان دست از تلاش برای راضی کردن دیگران کشید و خود واقعی را زندگی کرد. تجربه هایی که در دوران پیشتر زندگی اندوخته شده است، می تواند انسان ها را به افرادی غنی، صادق و عمیق تر تبدیل کند. یادمان باشد، پیری نه غروب زندگی، بلکه طلوعی است نو برای شکفتن. شاید پیر خردمند که می گویند، همین باشد …

/پایان متن/