دسترسی ها

سید محی الدین حسینی ارسنجانی، روزنامه نگار و پژوهشگر فرهنگی به بهانه برپایی آیین پاسداشت خدمات فرهنگی صمد مهمان دوست در شیراز و در نگاهی به کتاب”یاد بعضی نفرات” که خاطرات همنشینی با فرهنگوران فارس این نویسنده است مطالبی را عنوان نمود که در ادامه خواهیم خواند:

اشاره:

صمد مهماندوست را افزون بر دو دهه میشناسم و بااو رفاقتی صمیمانه دارم. با آثار و تالیفات خوب این فرهنگی با صفا آشنایم و اغلب کتابهایش را یا خوانده و یا در رسانه ها معرفی کرده ام.”صمد” را باید نمونه و مصداق یک فسایی از جنس خوب و با معرفت دانست چرا که همنشینی سالیان مدام وی با بزرگان و مفاخر فارس و بویژه شیراز او را هم آبدیده عرصه پژوهش و تالیفات سترگ و ماندگار کرده و هم وی را با خلقیات و آثار، افکار و اندیشه های دوستان فاضل و اندیشمند خود آشنا و‌ مانوس کرده است. به بهانه تجلیل و تقدیر از وی در اداره امور پیشکسوتان آموزش و پرورش فارس و آیین نکوداشت چهار دهه فعالیتهای فرهنگی و آموزشی و فرهیختگی و فرزانگی اش به معرفی یک اثر تدوین و تالیف شده از وی با عنوان ” یاد بعضی نفرات ” میپردازم به آن امید که خوانندگان گرامی را به تهیه و مطالعه این اثر گرانسنگ که حقیقتا خواندنی و به نوعی تاریخ شفاهی بزرگان معاصر فارس است تشویق و ترغیب نمایم.

شناسنامه اثر:

کتاب “یاد بعضی نفرات” تالیف استاد صمد مهمان دوست در قطع رقعی و در ۲۶۴ صفحه،با تیراژ پانصد نسخه، چاپ اول سال ۱۴۰۰،توسط انتشارات نوید شیراز به مدیریت فرهیخته ارجمند”داریوش نویدگویی” و دستیاری یار دیرین او “اسماعیل حامدی فر” منتشر گردیده است.کتابی که دارای مجوزهای مختلف چاپ و از جمله شابک و شمارگان ثبت در کتابخانه ملی و کنگره و دیویی ،به بهای هر نسخه ۹۰ هزار تومان به دوستداران شناخت از مفاخر ملی برخاسته از شیراز و فارس عرضه گردیده است. صفحه آرایی این کتاب را بانو “نجمه اسکندری”، ویراستاری و تایپ کتاب را خود مولف (صمد مهمان دوست) و طراحی گیرا و جذاب کتاب “یاد بعضی نفرات” توسط هنرمند خلاق و ذوق آفرین استاد “شجاع رضا انوری” انجام گرفته است. چهار صفحه متن دیباچه با قلم بسیار شیوا و زیبا و یک صفحه فهرست عناوین مطالب،یک صفحه تقدیم و تشکر ،دو صفحه یاد کردی از دوستان و همراهان خود در گروههای ادبی و فرهنگی ” یاران یکشنبه” و “شاهنامه خوانی” و…،پنج صفحه نام نامه و یک صفحه فهرست اسامی تالیفات استاد مهمان دوست از مشخصه های این کتاب مفید فایده برای مطالعه و اثر منحصر به فرد جناب مهمان دوست است.

شناختنامه ای نوین از فرهنگوران فارس:

استاد صمد مهمان دوست در کتاب “یاد بعضی نفرات ” که به حق، شناخت نامه ای نو و ارزشمند ازبزرگان و معاریف فارس در عصر و زمانه ما میباشد بدون اغراق و در عین واقعیت به معرفی چهره ها و مفاخر علمی و فرهنگی و ادبی استان فارس و کلان شهر ادبی و فرهنگی ایران یعنی شیراز شهر راز پرداخته است.با تورق هر چند مختصر و گذرا بر صفحات معرفی و ذکر خاطرات با هر کدام از دانشمندان و فعالان فرهنگی شیراز و فارس که زندگی و زمانه انها در کتاب “یاد بعضی نفرات” جناب مهمان دوست آمده میتوان متوجه عمق اهمیت اثر و محتوای با ارزش و مفاهیم مندرج در این کتاب شد.از انجا که صمد مهمان دوست فرد کنجکاوی و پرسشگری است و تا پاسخ پرسشهایش از این و آن را دریافت نکند دست به کاری نزده و لب به سخنی نمی گشاید در رفاقت با افرادی که از نظر سن و سال از خود او بعضا بزرگترند ملاحضاتی داشته و به همین جهت در معرفیهای آنان سعی کرده با دقت و وسواس خاصی مطالب مرتبط با آنها و خاطراتشان را در خور شان و شخصیت و جایگاه علمی و فرهنگی اشان به نگارش درآورد.این شاعر و نویسنده نام آشنا و فعال محافل ادبی که عنوان کتاب” یاد بعضی نفرات” را از شعر زیبای شاعر نوپرداز زنده یاد نیمایوشیج برگرفته از جمله آثار صمد مهماندوست است که از یک جهت شاهکار قلم و اندیشه وی محسوب میشود و از یک نظر دیگر وجود چنین کتابی برای شناخت مردم و فرهنگ دوستان از مفاخر علمی خود لازم مینمود.نگارش در مورد کسانی که خودشان اهل نگارش و تالیف آثارند و فرهیختگان و اهالی قلم دوره و زمانه ما حقیقتا سخت است اما مهمان دوست با شناخت کافی از روحیات و سلایق و علایق و معتقدات هر کدام از این افرادی که نام و خاطرات با آنها بودنشان را در کتاب خود آورده است توانسته مخاطبان اصلی کتابش را که همگی از دوستان،همراهان و همکاران او در وادی نویسندگی اند اقناع کرده و راضی نماید.

فهرست “نام بعضی نفرات”

آقایان محمد بهمن بیگی، حسن امداد، عبدالعلی دستغیب، جمال زیانی، نیک آهنگ کوثر، جعفر موید شیرازی، منصور اوجی، منصور رستگار فسایی، سیروس رومی، امین فقیری، غلامحسین امامی، داریوش نوید گویی، امیر همایون یزدان پور، محمد عسلی، اسماعیل عسلی، ابوطالب فنایی، کاظم شیعتی، منصور پایمرد، فیض شریفی، شاپور جورکش، ابوتراب خسروی، عبدالله آهار، کاووس حسنلی، کورش کمالی سروستانی و علی محمدی چهره ها و مفاخری اند که صمد مهماندوست در سی چهل ساله اخیر از عمر خودش با آنها رفاقت و همنشینی داشته و از هر کدامشان خاطراتی را در کتاب “یاد بعضی نفرات” آورده تا خاطرات خوش با این نفرات را گرد و غبار زمان و فراموشی نگیرد.دایره دوستیها و رفاقتهای استاد مهمان دوست با مردم و همکاران و بزرگان علم و فرهنگ قطعا بیش از این افراد است و شاید بعضی نفرات دیگر را که مهم و اثر گذار و شناخته شده اند را در مجلدات دوم و سوم این کتاب در آینده بیاورد اما همینها را که هم استاد مهمان دوست در این کتابش از آنها گفته و نوشته انسانهای بزرگ و مهم و تاثیر گذاران بر فرهنگ و اجتماع شیراز و فارس و حتی کشور بوده و هستند. امروز هم باید یاد بعضی نفرات را گرامی داشت و در پاسداشت آنان مداومت نمود چه آنها را که مهمان دوست از درباره اشان نوشته و اینک جسمشان در میانه ما نیست و رخ در نقاب خاک کشیده اند و چه آنان که چونان سرو راست قامت و استوار به فرهنگ گستری مشغولند و ما از وجود نازنینشان بهره ها میبریم.

“یاد بعضی نفرات” کتابی چند منظوره است

به جرات میتوان گفت که کتاب” یاد بعضی نفرات” تالیف جناب استاد مهمان دوست به نوعی شناخت نامه دانشوران معاصر شیراز و فارس و فرهنگنامه معرفی کسانی است که سالهای سال در کار فرهنگ سازی و فرهنگ گستری اند. قطعا نویسنده گرامی کتاب از مشورتهای ارزنده ناشر محترم جناب استاد داریوش نویدگویی که خود از اعاظم فرهیختگان فرهنگی ما و از یاران دیرین و صدیق جناب مهمان دوست هستند درنگارش شیوا و زیبای کتاب موثر بهره برده است. اینجانب علیرغم آنکه سه دهه در کار جمع اوری آثار و تالیفات شیرازپژوهان و فارس نگارانم و خود دستی بر آتش نویسندگی و پژوهش در موضوعات شیراز شناسی و فارس پژوهی دارم با مطالعه کتاب “یاد بعضی نفرات” جناب مهمان دوست اطلاعات جالب و دست اولی از این چهره ها دریافتم که تا پیش ازمطالعه این کتاب از آنها بی اطلاع بودم.با مطالعه برگ به برگ این کتاب و چهره به چهره افرادی که مهمان دوست در آن آورده به خوبی میتوان متوجه این مساله شد که نویسنده با زیرکی و کیاست هرچه تمامتر بی آنکه بخواهد شخصیتهای آورده شده در کتابش را نقد فکری و نوشتاری کند به طرز و شیوه ای ماهرانه آثار و خدمات آنان را آنگونه که بوده و هست به خوانندگان کتابش معرفی کرده است. او هرگز نخواسته خود را در مقام مرتبه یا مقایسه با رفقای صاحب نامش معرفی کند و صد البته که کتاب”یاد بعضی نفرات” صرفا خاطره گویی نیست بلکه دانشنامه ای است حاوی روحیات و خلقیات و علاقه ها و خصوصیات رفتاری، گفتاری و نوشتاری بعضی از نفراتی که مهمان دوست درباره اشان در این کتاب گفته و نوشته است.

آشنایی مشترک بنده و مهماندوست با پانزده نفر از این نفرات!

از ۲۵ نفر از افراد یاد شده در کتاب” یاد بعضی نفرات” صمد مهمان دوست بنده کمترین (حسینی ارسنجانی) با پانزده تا شانزده نفر از آنان دوست و آشنا یا رفاقت کم و بیش داشته و دارم.مرحومان محمد بهمن بیگی و حسن امداد، جمال زیانی و منصور اوجی،ابوطالب فنایی و شاپور جورکش را هم دیده و هم مختصر آشنایی با آنها داشته یا مصاحبه ها و دیدار و گفتگوهایی با هرکدامشان داشته ام اما با بزرگواران و عزیزانی همچون داریوش نوید گویی و امیر همایون یزدانپور، سیروس رومی و امین و ابوالقاسم فقیری، محمد و اسماعیل عسلی، علی محمدی و کورش کمالی سروستانی،عبدالعلی دستغیب و خود جناب صمد مهمان دوست نیز سالها آشنا بوده و ارادتمندشان بوده و هستم.بنده هم خاطراتی از آنان دارم و کتابهایشان را در رسانه ها معرفی یا در جلسات مختلف حوزه فرهنگ و ادب و هنر دعوتشان کرده یا دعوتشان را برای حضور در دورهمیهای دوستانه و همایشهای فرهنگی و ادبی و… پذیرفته ام‌. کتاب “یاد بعضی نفرات” استاد صمد مهمان دوست نه تنها یاد و یاد کردن از آنها و بیان خاطرات نویسنده از این افراد است بلکه کتابی در معرفی واقعیات ناگفته و نانوشته از این دُرّ و گوهرهای ناب و نایاب عرصه های فرهنگ و ادب فارس و ایران زمین است.

صمد مهمان دوست و سایر آثار تالیفی وی:

استاد صمد مهمان دوست از نویسندگان پر تلاش و ساعی اهل فسا و ساکن سالیان دور و دراز در شیراز آثار فراوانی دارد که این ارادتمندشان (حسینی ارسنجانی) توفیق مطالعه و معرفی برخی از تالیفات وی در رسانه ها را داشته ام.راحت جان یا شادی و امید با حافظ، دیوان شعر شادی و امید (غزلیات حافظ)، آفتاب میشود (۱۰۱ شعر از شاعران معاصر)، پشت باغ دانایی، هفت شهر شعر، (در دو جلد)، دروازه های زبان،زمینه های فرمالیسم،هرگز وطنت را نخواهی دید، سعدی با عبدالعلی دستعیب، عشق به زندگی، در ملتقای دُرد و دَرد و…از جمله آثار و نوشتارهای صمد مهمان دوست این شاعر و داستان نویس، منتقد ادبی و فعال فرهنگی شیراز و متولد ۱۳۳۳ است که به زیور طبع آراسته گردیده اند.آثار این نویسنده را ناشرانی مطرح همچون ” نشر نوید”و ” نشر تخت جمشید” و” نشر رخشید” در شیراز و برخی ناشران تهرانی چاپ و منتشر نموده اند.بیشتر آثار استاد صمد مهماندوست در حال و هوای شعر و رمان و نقد و بررسی و تفسیر شعر شاعران کهن و بیان خاطرات از این و آن و دیدگاه های ادبی خود وی است.بهره مند ی از منابع و مآخذ در نگارش کتابها و مقالات مطبوعاتی متعدد، صداقت همراه با امانت داری ومتفاوت بودن در نگارش و ویراستاری های عالی از آثار تالیفی خود و دیگران ازمشخصه های بارز نوشتاری و کتاب های جناب مهمان دوست است.

کتابی که از سر شوق و باور نوشته شد!

“یاد بعضی نفرات” روشنم میدارد.قوّتم میبخشد، راه می آندازد و اجاق کهن سرد سرایم، گرم می آید از گرمی عالی دمشان، نام بعضی نفرات رزق روحم شده است،وقت هر تنگدلی، سویشان دارم دوست.جراتم میبخشد، روشنم میدارد.(نیمایوشیج).
دلدادگی های صمد مهماندوست به شیراز و بیشتر به خاطر دلبستگیهایش به حافظ و سعدی این دو شاعر بزرگ پارسی سرای و پارسی گوی از یک سو و عهد و وفای دوستی وی با دوستان و یاران قدیمش باعث گردیده تا او کتاب “یاد بعضی نفرات” را چنان عاشقانه و از سر شوق و اشتیاق و باور قلبی و اعتقادی خود بنویسد که تشویقها و ترغیبهای پیوسته و مستمر آنها را که نام و خاطراتشان را در کتابش آورده به دنبال خود داشته باشد.او با جانب داری از شیراز و مشاهیر رجال و نام آوران و دیدنیها و جاذبه های فرهنگی این شهر پر آوازه سعی نکرده افرادی را که در کتاب “یاد بعضی نفرات” آورده گزینشی یا تصادفی انتخاب کرده باشد بلکه او از میان این همه دوستان و رفقایش به نگارش یاد و خاطرات آن دسته افرادی دست یازیده که یا در محضرشان کسب فیض کرده و از خرمن علوم و دانشهای آنان خوشه ها برچیده است یا با آنها هم سفر و همنشین و هم درس و بحث و همکار و همراه در مجالس و محافل ادبی و فرهنگی بوده و به نوعی نان و نمک هم را خورده اند و رفاقتشان از جنس صمیمیت و صداقت است.برای آنها که در وادی فرهنگ و هنر و ادب هستند و در محافل و مجالس فرهنگی و ادبی حضوری فعالانه داشته اند، افرادی را که جناب مهمان دوست در کتابش از آنها نام برده و خاطرات با آنها بودن را بازگو نموده اگر هرکدامشان را که دیده و اندک شناختی از آنها داشته باشند با مطالعه این کتاب‌ خاطرات خوش همراهیها و هم اندیشی ها با این چهره های نامدار نام برده شده در کتاب “یاد بعضی نفرات” خاطرات نویی از آنها را در اذهان و یادهایشان مرور و تداعی میکنند و با مطالعه صفحات معرفی هر یک از این چهره ها به خوبی متوجه ارزش و اهمیت کاراستاد مهمان دوست میشوند.نکته جالب توجه این کتاب همین است که مهمان دوست در ذکر خاطرات خود از هر یک از رفقا ناگزیر به نام بردن از افراد دیگری هم میشود که شنیدن خاطرات خود آنها و گفتن از آنها نیز جالب توجه و شنیدنی است.گستره وسیع اسامی و اماکن،کتابها و مفاهیم و موضوعات مندرج در کتاب “یاد بعضی نفرات” صمد مهمان دوست موجب شده تا این اثر شگرف و خواندنی متقاضیانی داشته باشد که باز تکرار و باز چاپ آن را در آینده ای نزدیک باعث شود.
سخن پایانی:
ضمن قدردانی از همت عالی و سعی وافر جناب استاد مهمان دوست در تالیف کتاب ارزنده “یاد بعضی نفرات” و آرزوی صحت و سلامتی و موفقیت های روز افزون توام با شادی و عشق برای او،امید آنکه افراد بیشتر و فرهنگوران زیادتری به مطالعه این اثر حقیقتا خواندنی موفق شوند.در پایان با ارج نهادن به تلاشهای ارزنده جناب مهمان دوست یار مهربان و دوست دیرینه ام،امیدوارم در این جزء از زمان (چهارشنبه ۱۴۰۳/۵/۳۱ )که به همت صدیق مکرم جناب آقای منصور غلامی رییس اداره پیشکسوتان فرهنگی آموزش و پرورش فارس آیینی باشکوه در تجلیل از خدمات شایسته فرهنگی استاد مهمان دوست برگزار میگردد وی در پیشگاه اهالی فرهنگ و هنر و ادب پارس بیش از پیش شناخته تر و بهتر از هر زمان دیگری معرفی گردد.توصیه بنده به مطالعه کتاب”یاد بعضی نفرات” به قلم سحرانگیز جناب مهمان دوست نویسنده و شاعر، منتقد ادبی و انسان دانای زمانه خویش است.

/پایان متن/