دسترسی ها

در متن کامل این یادداشت علمی آمده است:
شیراز با بافت تاریخی غنی و آثار فرهنگی با ارزشی همچون شاهچراغ و دیگر بناهای تاریخی همواره مورد توجه گردشگران و محققان قرار دارد. اما به تازگی نگرانی‌ها از طرح احداث قطار شهری در این شهر که قرار است از زیر بافت تاریخی عبور کند، بیشتر شده است. با توجه به آسیب‌های احتمالی و پیشنهادات مطرح مشکلات ناشی از عبور قطار شهری از زیر بافت تاریخی به صورت‌ مختصر ارائه می‌گردد.

مخاطرات ناشی از لایه‌های ناشناخته تاریخی
مطالعاتی که تا به امروز انجام شده‌اند، عمدتاً به جنبه‌های سازه‌ای پروژه و ساخت تونل‌ها پرداخته‌اند. اما باید توجه داشت که در بافت تاریخی شیراز، لایه‌های خاکی و آثار باستانی زیر سطح زمین به خوبی شناخته نشده‌اند. به گفته متخصصان، حفر تونل‌ها در این مناطق می‌تواند موجب آسیب به لایه‌های تاریخی و زیرساخت‌های فرهنگی شود که به هیچ عنوان قابل جبران نیست و لزوم حضور تیم متخصص باستان‌شناسی و آزمایشات از قبیل ژئورادار الزامی است.

آسیب به قنات‌های تاریخی
یکی از مشکلات عمده‌ای که در پروژه‌های این چنینی نادیده گرفته می‌شود، احتمال آسیب به مسیرهای قنات‌های تاریخی شیراز است. این قنات‌ها که نقش حیاتی در تأمین آب شهر در گذشته داشته‌اند در زیر سطح زمین قرار دارند و هرگونه تغییر در مسیر آب‌های زیرزمینی می‌تواند موجب آسیب به این ساختارهای حیاتی گردد و باعث خشک شدن باغ می‌گردد.

لرزه‌های ناشی از عبور قطار
عبور قطارهای شهری از زیر زمین به طور طبیعی با لرزش‌های قابل توجهی همراه است. این لرزه‌ها می‌توانند به بناهای تاریخی آسیب رسانده و باعث فرسایش سریع‌تر و تخریب آثار قدیمی شوند. با توجه به حساسیت و قدمت این بناها، کوچک‌ترین تغییرات لرزه‌ای ممکن است خسارات جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.

کاهش سطح آب زیرزمینی و فرونشست زمین
طرح‌های مشابه در دیگر نقاط جهان نشان داده‌اند که عبور تونل‌ها می‌تواند منجر به کاهش سطح آب‌های زیرزمینی شود. این تغییرات می‌تواند به فرونشست زمین منجر شود که به ویژه در شهرهایی با بافت تاریخی مانند شیراز، خطرات زیادی به دنبال دارد.

طرح تراموا به عنوان گزینه‌ای بهینه و ایمن‌تر
متخصصان و کارشناسان شهری بر این باورند که در مقایسه با پروژه قطار شهری زیرزمینی، راه‌اندازی تراموا می‌تواند گزینه‌ای به صرفه‌تر و ایمن‌تر باشد. تراموا به دلیل آنکه در سطح زمین حرکت می‌کند و به زیر بافت تاریخی نمی‌رود، نیازی به حفر تونل ندارد و از این رو، هیچ خطری برای آسیب به بناهای تاریخی و قنات‌ها ایجاد نمی‌کند.
علاوه بر این، هزینه اجرای تراموا در مقایسه با قطار شهری به مراتب کمتر است. با توجه به بحران‌های اقتصادی موجود و نیاز به صرفه‌جویی در هزینه‌ها، تراموا می‌تواند گزینه‌ای مناسب‌تر و با کمترین آسیب زیست‌محیطی باشد.

شاه‌چراغ و شایستگی آن برای حفاظت بیشتر
یکی از نقاط حساس در این طرح‌ها، شاه‌چراغ است. این مرقد مطهر نه تنها از نظر مذهبی و فرهنگی جایگاه ویژه‌ای دارد بلکه به عنوان یک اثر تاریخی ارزشمند باید تحت حفاظت قرار گیرد. احداث قطار شهری در زیر این منطقه می‌تواند خطرات غیرقابل جبرانی به همراه داشته باشد.

نتیجه‌گیری
با توجه به تمامی این جوانب به نظر می‌رسد که نیاز به مطالعات دقیق‌تر و همه‌جانبه در خصوص طرح‌های حمل و نقل شهری در شیراز ضروری است. قطار شهری به صورت زیرزمینی و بدون در نظر گرفتن مسائل فرهنگی، تاریخی و زیست‌محیطی نمی‌تواند بهترین گزینه برای این شهر باشد. تراموا به عنوان یک راه‌حل حمل و نقل پایدار و کم‌هزینه به نظر می‌رسد انتخابی هوشمندانه‌تر و در شأن شیراز است.
/پایان متن/